Điều gì đã làm lan tỏa xu hướng ăn chay trong người trẻ Việt, tình yêu động vật, yêu môi trường hay còn có lý do nào khác?
Ăn chay ở Việt Nam
Ở Việt Nam, chế độ ăn chay không phải là khái niệm xa lạ, nhiều nhà hàng chay đã mở ra để phục vụ thực khách lui tới hàng ngày. Tuy nhiên, số người ăn chay trường vẫn chưa có nhiều như một số quốc gia trên thế giới. Theo số liệu do Báo Người Lao Động đăng tải, ở Việt Nam chỉ có khoảng 10% dân số thường xuyên ăn chay, trong khi ở các nước châu Âu, con số này lên tới trên 20%.
Sự chênh lệch này có lẽ đi từ lý do vì sao người Việt ăn chay. Người dân Việt Nam có cơ hội tiếp cận chế độ ăn này từ rất lâu đời, chủ yếu dưới sự ảnh hưởng của tín ngưỡng. Đạo Phật là tôn giáo phổ biến và lâu đời nhất tại Việt Nam nên những người theo đạo thường xuyên ăn chay để bày tỏ lòng tôn kính. Các nhà hàng chay sẽ trở nên đông đúc hơn vào ngày Rằm, mùng một âm và trong tháng Vu Lan báo hiếu (tháng 7 âm lịch).
Vì được xem như một cách để tôn trọng tín ngưỡng nên ăn chay mãi chưa thể tiến tới trở thành lối sống bền bỉ. Cho đến những năm gần đây, khi người trẻ Việt ngày càng cởi mở hơn với chế độ ăn chay, họ cho rằng đây là bước đi hòa nhập xu hướng thế giới.
Tình yêu động vật là yếu tố tác động đến quyết định của không ít bạn trẻ. Những người bạn bốn chân nhanh chóng trở thành người thân trong gia đình chứ không chỉ để giữ nhà, bắt chuột. Kết nối cảm xúc giữa con người và động vật ngày càng trở nên sâu sắc hơn. Chúng ta bắt đầu bằng việc từ bỏ những món như thịt chó cho đến chỉ ăn rau củ và các sản phẩm từ thực vật.
Sinh ra ở thời đại dễ dàng tiếp cận thông tin giúp người trẻ nhận thức được nhiều vấn đề thời sự toàn cầu, trong đó có biến đổi khí hậu. Họ lo lắng nhiều hơn cho thế hệ tương lai và sẵn sàng thay đổi vì sự tồn vong của môi trường. Một trong những giải pháp khả thi đó là lựa chọn ăn chay, bên cạnh tái chế, giảm thiểu rác thải và cắt giảm đồ nhựa. Theo trang The Guardians, lối sống thuần chay có thể ngăn chặn tới 10 tác động tiêu cực tới trái đất, bao gồm ô nhiễm nước, đất, không khí, xói mòn tài nguyên…do sự phát triển của các ngành công nghiệp.
Tuy nhiên, liệu những lý do trên có thể giúp lan tỏa lối sống ăn chay bền vững? Điều gì thực sự khiến chúng ta quyết định theo đuổi chế độ ăn chay? Có lẽ nên bắt đầu từ lợi ích của mỗi cá nhân, đó là vì sức khỏe.
Theo số liệu đăng tải trên báo Nhân Dân, các cuộc khảo sát những người thường xuyên ăn chay cho thấy phần lớn họ lựa chọn chế độ ăn này vì mong muốn cải thiện sức khỏe (tỉ lệ trên 30%). Chị Ngô Thúy Hằng – Phó Giám đốc Trung tâm Marin đã ăn chay trường nhiều năm, chia sẻ:
“Tôi bị một số bệnh như đau dạ dày, “lở mồm long móng”, táo bón, nhưng từ khi chuyển sang ăn chay thì tất cả những bệnh đó đều hết, cảm giác cơ thể được thanh lọc, nhẹ nhõm hẳn. Nấu ăn chay ở nhà cũng tiện, không mất nhiều thời gian như ăn mặn và cũng tiết kiệm chi phí hơn. Bạn bè tôi chuyển sang ăn thực vật nhiều lắm”.
Không chỉ với những người lớn tuổi, các bạn trong độ tuổi thiếu niên cũng rất hào hứng với chế độ ăn chay. Thanh Trúc, học sinh lớp 12 Trường PTTH Phan Đình Phùng, Hà Nội cho biết sau khi ăn chay một năm, bạn đã giảm 15kg, da dẻ cũng mịn màng hơn và tâm trạng được cải thiện.
Ăn chay liệu có khó?
Theo đuổi lối sống thuần chay đã được chứng minh đem lại nhiều tác động tích cực tới con người, môi trường và xã hội. Do vậy, bất kể bạn ăn chay trường hay chỉ thi thoảng dùng bữa chay, một nhóm người có hành động dù nhỏ cũng sẽ tạo thay đổi lớn.
Thế nhưng, cũng thật khó để khẳng định theo đuổi chế độ ăn chay bền vững là dễ dàng. Chúng ta đang nói đến việc cắt bỏ hẳn một nhóm thức ăn quen thuộc ra khỏi khẩu phần hàng ngày. Điều này đồng nghĩa với việc từ bỏ không ít các món ăn khoái khẩu.
Các món chay giả thịt rất phổ biến ở Việt Nam, xuất hiện trong các nhà hàng chay và cửa hàng bán đồ phục vụ tôn giáo. Tuy nhiên, sử dụng sản phẩm này có vẻ đi ngược với suy nghĩ của những người yêu động vật. Hơn nữa, đồ ăn chế biến sẵn thường chứa rất nhiều tinh bột, chất béo không tốt cho sức khỏe. Thực khách khó tính sẽ ưa chuộng bữa ăn chay ngon từ nguồn rau củ tươi, qua cách chế biến cầu kỳ của đầu bếp.
Có đến 106 triệu kết quả trên Google cho cụm từ “công thức món ăn chay”. Con số này cho thấy chế biến bữa ăn chay ngon và bổ dưỡng đã trở nên dễ dàng hơn nhiều. Rau củ quả ở Việt Nam rất đa đạng, giá thành lại rẻ hơn so với các sản phẩm từ động vật. Nguyên liệu ngoại nhập cũng không hề khó kiếm, các chuỗi cửa hàng như L’space, Euromart…có phong phú sản phẩm phục vụ người Việt và người nước ngoài ăn chay.
Thị trường nhà hàng chay tại Việt Nam cũng trở nên sôi động hơn hẳn, đa dạng cả về chất lượng và giá, từ vài chục nghìn cho tới vài trăm. Buffet chay từ dưới 100 nghìn/suất giúp mọi người từ các tầng lớp tiếp cận tới chế độ ăn này. Chuỗi nhà hàng Veggie Castle có phần buffet 70 ngàn đồng rất nổi tiếng, với thực đơn được làm mới hàng ngày, bao gồm cả đồ uống và món tráng miệng. Vậy trừ khi bạn không thích, chẳng còn lý do gì để không đưa những bữa ăn chay vào cuộc sống hàng ngày.
Vậy còn những buổi gặp mặt bạn bè thì sao? Đây có lẽ là điều làm các bạn trẻ băn khoăn nhất khi theo đuổi ăn chay bền vững. Thật may là các nhà hàng Việt Nam đã ngày trở nên ý thức hơn về xu hướng này và họ đã có sự thay đổi, thêm thắt vào thực đơn để phục vụ người ăn chay.
Chuỗi nhà hàng Chops đi tiên phong là địa điểm ưa thích của các bạn trẻ đến đây thưởng thức món ăn chay. Thực khách của Chops có thể dùng bữa ăn chay đầy đủ ba món khai vị, món chính và tráng miệng, với nhiều lựa chọn đa dạng và không hề nhàm chán.
The Fresh Prince và Mr. Bean là hai ngôi sao burger không chỉ được các bạn ăn chay trường ưa thích mà còn lấy được cảm tình của những bạn vốn không ưa ăn rau. Bếp trường nhà Chops khéo léo dùng các nguyên liệu tươi ngon từ Việt Nam, kết hợp với gia vị phương Tây để thổi vào món ăn làn gió mới. Có địa chỉ nằm giữa những khu vui chơi náo nhiệt nhất thành phố Hà Nội, còn nơi nào thích hợp hơn để cùng bạn bè thử thưởng thức những món ăn chay ngon nhất?